Seçiləni silin
Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?
Seçiləni silin
Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?
Seçiləni silin
Bu şərhi silmək istədiyinizdən əminsiniz?
Şikayət et
Bu şərhi şikayət etmək istədiyinizdən əminsiniz?
Alimlər araşdırdı: Zəlzələlər həyatın sirrini aça bilərmi?
Yer qabığının zəlzələlərlə qırılması və üyüdülməsi yeraltı ekosistemi qidalandırır.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu, Çin və kanadalı alimlərin araşdırması nəticəsində məlum olub.
Ənənəvi elmi araşdırmalara görə, yer səthindən kilometrlərlə dərinlikdə, Günəş işığından və üzvi maddələrdən məhrum bu mühitlərdə həyatın mövcud ola bilməzdi.
Lakin son illərdə edilən kəşflər göstərir ki, Yer üzərindəki prokaryotların (nüvəsiz mikroorqanizmlər) təxminən 95 faizi bu dərin biosferdə yaşayır və bu canlılar planetin ümumi biokütləsinin beşdə birini təşkil edir.
Bəs bu mikroorqanizmlər enerji əldə edə bilməyəcəkləri belə təcrid olunmuş mühitlərdə necə sağ qalır?
Quanqjou Geokimya İnstitutundan professor Çju Jianşi və professor He Honpin ilə Alberta Universitetindən professor Kurt Konhauzerin birgə işi bu suala cavab verir. Araşdırmanın nəticələri 19 iyul tarixində "Science Advances" jurnalında dərc olunub.
Zəlzələlərlə işləyən "təbii batareya"
Tədqiqatların nəticəsi göstərir ki, yer qabığında əmələ gələn çatlar və fay xətləri su ilə təmasda olduqda kimyəvi reaksiyalar başlayır və nəticədə hidrogen qazı və reaktiv oksigen növləri yaranır. Bu maddələr canlıların əsas enerji mənbəyi olan elektron axınını təmin edir.
Tədqiqatçılar laboratoriyada kvars minerallarından istifadə edərək iki müxtəlif qırılma növünü simulyasiya ediblər:
Açılma qırığı – daşların qəfil yarılaraq su ilə təmasda yeni səthlər yaratması,
Sürünmə qırığı – qayaların tədricən sıxılıb üyüdülməsi.
Bu proseslər zamanı hidrogen peroksid və hidrogen qazı yaranır. Hidrogen peroksid məhluldakı dəmiri oksidləşdirərək davamlı enerji dövranı yaradır. Bu dövran dəmirin oksidləşib-reduksiya olunması vasitəsilə canlılara enerji verən yeraltı enerji şəbəkəsi kimi işləyir.
Professor Çju bildirib ki, bu kimyəvi enerji istehsalı təkcə dərin həyat üçün deyil, həm də planetimizin ilk oksigen və hidrogen mənbələrinin izahı baxımından əhəmiyyətlidir.
Həyatın mənbəyi üçün yeni ssenari
Yeraltı mühit ultrabənövşəyi radiasiya və meteorit toqquşmaları kimi dağıdıcı səthi hadisələrdən qorunmuş bir sığınacaq ola bilər. Bu da həmin mühiti həyatın mənşəyi və təkamülü üçün son dərəcə əhəmiyyətli edir.
Bundan başqa, orta güclü bir zəlzələ, radiyoliz və ya serpentinləşmə kimi digər kimyəvi proseslərlə müqayisədə 100 min dəfə daha çox hidrogen yarada bilir.
Professor He vurğulayıb ki, bu enerji istehsalı mexanizmi yalnız yerə xas deyil: "Eyni proses Marsda və ya Saturnun peyki olan Enseladusda da baş verə bilər.”
Xüsusilə çatlaq xətləri boyunca hidrogen, metan və dəmirin redoks dəyişmələri kimi siqnalların aşkarlanması həmin planetlərdə aktiv yeraltı həyatın varlığına işarə edə bilər.
Günay
Oxşar xəbərlər
Bloqlar
Pozitiv dünyadan çıx
Pozitiv dünyadan çıxmaq istədiyinizdən əminsiniz?
Xəbərdarlıq
DİQQƏT! Qaynarinfo.az-ın açıq materiallarının olduğu kimi surətini çıxarmaq, digər saytlara yerləşdirmək, yaymaq qadağandır. Qanunvericiliyə əsasən açıq materialların yalnız 1/3 hissəsindən istifadə etmək olar. Əks halda məsələ məhkəmə predmeti ola bilər!
Şərhlər